Aşırı baş dönmesi, birçok kişinin yaşamının bir döneminde deneyimlediği ve farklı şiddetlerde olabilen bir durumdur. Baş dönmesinin şiddeti ne olursa olsun, tek başına bir hastalık olarak değerlendirilmez. Herhangi bir hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkabilecek baş dönmesinin ihmal edilmemesi gerekir. Baş dönmesine yol açan sorunun kısa sürede tespit edilmesi ve uygun şekilde tedavi edilmesi önemlidir.

Baş dönmesinin yaygın nedenleri arasında iç kulak hastalıkları, beyin kaynaklı problemler, tümörler ve tansiyon sorunları bulunmaktadır. Aşırı baş dönmesi bir tür hastalık değildir. Ancak, bazı durumlarda iç kulağa bağlı sebeplerden, bazı durumlarda ise beyinle alakalı yaşanan problemlerden dolayı aşırı baş dönmesi bir belirti olarak ortaya çıkabilir. Bu tür nedenlerden kaynaklanan aşırı baş dönmesinde hastalar, dairesel dönme şeklinde bir his yaşayabilirler. Yaşanan dönmenin şiddetine göre hasta hareket etmekte zorluk çekebilir. Aşırı baş dönmesiyle birlikte mide bulantısı, denge kaybı, sersemlik hali ve göz kararması gibi şikâyetler de eşlik edebilir.

Aşırı alkol kullanımı ve bazı ilaçların yan etkileri de aşırı baş dönmesine sebep olabilir. Bu nedenlerden dolayı yaşanan baş dönmeleri, gerçek baş dönmesi olarak değerlendirilmez. Aşırı baş dönmesinin gerçek olarak değerlendirilmesi için baş dönmesinin iç kulak ya da beyinle alakalı sorunlardan kaynaklanması gerekir.

İç kulakta işitme ve denge merkezi birbirine yakındır. Denge sistemi, vücut hareketlerini, vücudun konumunu ve hareket halindeyken yön belirlemeyi kontrol eder. İç kulaktaki denge organı, kas ve eklemlerle birlikte çalışarak gerginlik, konum algılama ve gözle koordineli olarak işlev görür. Bu organlardan herhangi birinde yaşanan sorunlar ya da işlev bozukluklarında, sorunlu organ bloke edilerek diğer organlar onun görevini üstlenir. Dinlenme esnasında iç kulaktan beyne sürekli olarak sağ ve sol taraf olmak üzere mesajlar iletilir. İç kulakta gelişen bir rahatsızlık, mesajların bozulmasına ve iletilmesinde sorun yaşanmasına neden olabilir. Dolayısıyla böyle bir durumda beyin, dinlenme anında bile dönme hareketleri algılayabilir. Bu algı, kişiye baş dönmesi olarak yansır.

Vestibüler Nörit: Soğuk algınlığı, nezle ve grip gibi hastalıklardan haftalar sonra meydana gelen aşırı baş dönmesi, bulantı ve kusma ile karakterize olan bir hastalıktır. Vücuda giren bir virüs veya bağışıklık sisteminde oluşan bir soruna karşı bağışıklık sistemi yanıt olarak beyin ya da denge organlarını etkiler ve hastalık meydana gelir. Hastanın maruz kaldığı aşırı baş dönmesi bazen günlerce, bazen ise aylarca devam edebilir. Hastanın dinlenmeye vakit ayırması ve doktorun önerilerine harfiyen uyması gerekir.

Meniere Hastalığı: İç kulak sıvılarında neden olduğu tam olarak bilinmeyen aşırı basınç nedeniyle meydana gelen bir hastalık türüdür. Hastalığın en bilindik belirtisi aşırı baş dönmesidir. Hastalık her zaman tam olarak tedavi edilemez, ancak hastanın yaşadığı şikâyetler hafifletilebilir.

Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV): Aşırı baş dönmesine yol açan ve tedavisi oldukça kolay olan bir tür iç kulak hastalığıdır. Yaşanan aşırı baş dönmesine neden olan ve sık karşılaşılan problemlerden biridir. Başın bir yöne çevrilmesi, öne doğru eğilmesi veya yukarı doğru kaldırılması aşırı baş dönmesine sebep olabilir. Yaşanan baş dönmesi 1-2 dakika kadar sürer. Bu durumda uygulanan Epley manevrası olarak tanımlanan hareketler, sorunun giderilmesi için oldukça faydalıdır.

Bu hastalıkların haricinde, enfeksiyon, damar tıkanıklığı, kulak zarında delik, kulağa gerçekleştirilen operasyonlar aşırı baş dönmesine sebep olabilen diğer nedenler arasındadır.

İç kulak hastalıklarına kıyasla, hastaların ufak bir bölümünde aşırı baş dönmesi beyin ya da beyincikle alakalı olarak yaşanabilir. Damar tıkanıklığı, kanama, beyin tümörleri aşırı baş ağrısına sebep olabilir. Baş dönmesi haricinde hastada farklı şikâyetler de gelişebilir. Bu gibi durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurulmalı ve uygun tedaviye başlanmalıdır.