Sürekli Baş Dönmesi Belirtileri ve Tedavisi

Sürekli baş dönmesi, tıp dilinde "Vertigo" olarak adlandırılan bir terimdir. Vertigo, Latince 'dönmek' fiilinden türemiş olup, basitçe baş dönmesi ve hareket olgusunun yitirilmesi anlamına gelir. Vertigo, bir hastalık olarak değerlendirilmez; aksine, altta yatan bir hastalığın belirtisidir. Baş dönmesi rahatsızlıkları, hafif bir baş dönmesinden tutun da yataktan kalkamaz hale sokacak kadar geniş bir yelpazede yaşanabilir. Halk arasında oldukça yaygındır. Hasta kişi kendini kaybedebilir, bilinç dışı hareketler sergileyebilir, sarhoş gibi davranabilir, ayakta duramama hatta bayılma hissi yaşayabilir. Bu tür rahatsızlıkları yaşayan kişilerde mücadeleyi bırakma, çaresizlik, uzun vadede korku ve endişe yaratabilir. Bu sebepler dikkate alındığında sürekli baş dönmesi yaşayan kişiler bu durumu hafife almamalı ve önemsemelidir. Belirtiler ortaya çıktığında kulak burun boğaz hastalıkları veya nöroloji uzmanına başvurulmalıdır.

Sürekli Baş Dönmesi Neden Olur?

Vücut sistemindeki dengenin korunması amacıyla şu üç sistemin rol oynadığını söylemek mümkündür:

İç kulaktaki dengenin korunması
Görmeyle sağlanan dengenin muhafaza edilmesi
Kas-iskelet sistemiyle sağlanan mekanik denge

İç Kulaktaki Denge Sistemi

Denge sistemi, iç kulakta bulunan üç adet yarım daire kanalları ve bu kanalların uçlarında bulunan iki küçük torbadan oluşur ve içinde bir sıvı bulunur. Vücudumuzun çok ufak bir hareketinde bile bu kanallar da hareket eder. Hızla giderken ve aniden yönünü değiştiren bir aracın içinde ters tarafa savrulan yolcu gibi bu kanalların içinde yer alan sıvı da tam tersi tarafa hareket eder. Bu bölgedeki duyu hücreleri bu hareketle değişen sıvı basıncını fark eder ve beyin ile beyinciğe giden sinirsel bir ikaz oluşturur. Bu işlemlerin ardından denge sağlanmış olur.

Görmeyle Sağlanan Denge

Gözden hareket ederek beyinde görme olgusunu kazandıran merkeze kadar dayanan ve aralarda bir dizi sinirsel yoldan meydana gelen, görme yoluyla dengenin sağlanmasına yardımcı olur.

Kas-İskelet Sistemiyle Sağlanan Denge

Eklem, kas ve tendonlarda yer alan özelleşmiş reseptörler ve bu reseptörlerin meydana getirdiği sinirsel ikazı merkezi sinir sistemine gönderen sinir yollarından oluşur. Bu reseptörler dengeyi koruyabilmek için hangi kasın kasılması gerektiğini ve eklemlerin nasıl bir harekette bulunması gerektiği hususunda rolleri belirler.

Bahsettiğimiz üç maddeden bir veya daha fazlasında sıkıntı çıktıysa sürekli baş dönmesi görülür.

Sürekli Baş Dönmesine Sebep Olan Hastalıklar

Baş Pozisyonuna Bağlı Vertigo

Ani bir baş dönmesi problemidir. Belli baş pozisyonlarında ortaya çıkar. Toplum arasında görülme sıklığı yüz binde on yedidir. Baş dönmesi kısa sürelidir. Bununla birlikte anormal göz hareketleri fark edilebilir. Göz bebekleri istem dışı hareketlerde bulunur. Bu hareketler ritmiktir. Çınlama veya başka şikâyetler gelmemekle birlikte işitme duyusunda bir sıkıntı yoktur. Tedavileri gayet başarılı geçen bu operasyonlar birer hafta arayla uygulanmak suretiyle yüzde doksanlara varan başarı gösterirler. Bu uygulamaya Epley manevrası denir.

İç Kulak Tansiyonu (Menier Hastalığı)

Aşırı tuz tüketimi, stres ve gebelik gibi çeşitli tetikleyici faktörler mevcuttur. Her yaş tipinde görülebilen iç kulak tansiyonu özellikle 40-60 yaş arası bireylerde daha sık karşılaşılır. Hastalık genelde tek kulakta görülse de her 4 hastadan birinde çift kulakta da görülebilmektedir.

Psikiyatrik Nedenler
Kalp-Damar Hastalıkları
Orta kulak ve iç kulak arasındaki anormal bağlantılar
Orta Kulak İltihabı
Yaşlılığa Bağlı Vertigo
Psikiyatrik Nedenler

Sürekli Baş Dönmesinin Tanısı Nasıl Konulur?

Hasta ile ilgili başvurulan hekim, birtakım testler ile hastalığın tanısını koymaya çalışır. Bu kapsamda hangi testleri yapacağı, hastanın yaşına, cinsiyetine, sürekli baş dönmelerin zamanlamasına, ne kadar sürdüğüne, tipik özelliğine ve ek şikâyetlerin ne olduğuna, hastalıkların bulunup bulunmamasına göre değişiklik gösterir. Hekim kulak muayenesi ve nörolojik muayene ile sorunun kulakta mı yoksa beyinde mi olduğunu tespit etmeye çalışır. Yüksek tansiyondan kaynaklı bir baş dönmesi mi olduğunu öğrenebilmek için tansiyon ölçümü yapılır. Kulak ile ilgili bir sorun ihtimaline karşılık işitme testi yapılır ve iç kulakla ilgili denge testine tabi tutulur. Nörolojik bir etki düşünülüyorsa sinir sisteminde meydana gelebilecek bir sorun üzerinde yoğunlaşılır ve EEG, Bilgisayarlı Tomografi veya MR çekilir ya da kalp-damar problemi hakkında bir şüphe varsa EKG ve Ekokardiyografi yapılır. Bu işlemlerin sonucunda da bir bulgu yoksa hastaya Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzmanına ya da bir psikiyatri uzmanına yönlendirilir.

Sürekli Baş Dönmesinin Tedavi Yolları

Sürekli baş dönmesinin sebebi ne ise tedavi yolları için bu hastalık tedavisi üzerine gidilir. Daha çok genel tedavi yolları denenir. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

Stres, sigara, kafein, alkol, tuz gibi baş dönmesini tetikleyen faktörlerin bertaraf edilmesi
İlaç Tedavisi
Tetikleyici Pozisyondan kaçınılması
Cerrahi tedavi