Sürekli Baş Dönmesi

Sürekli baş dönmesi, tıp dilinde Vertigo adı verilen bir terim vardır. Vertigo, Latince ‘dönmek' fiilinden türemiş, basitçe baş dönmesi ve hareket olgusunun yitirilmesi manasını taşımaktadır. Vertigo yani baş dönmesi bir hastalık olarak değerlendirilmez, hastalığın altında yatan bir belirtidir. Baş dönmesi rahatsızlıkları hafif bir baş dönmesinden tutun da yataktan kalkamaz hale sokacak kadar çok geniş bir hastalık hali yaşatır. Halk arasında çok sık rastlanır. Hasta kişi kendini kaybeder, bilinç dışı hareketler sergileyebilir, sarhoş gibi davranabilir, ayakta daha duramama hatta bayılma hissi duyabilir. Bu tür rahatsızlıkları yaşayan kişilerde mücadeleyi bırakma, çaresizlik, uzun vadede korku ve endişe yaratır. Bu sebepler dikkate alındığında sürekli baş dönmesi yaşayan kişiler bu olayı hafife almamalı, önemsemelidir. Belirtiler ortaya çıktığında kulak burun boğaz hastalıkları veya Nöroloji uzmanına başvurmalıdır. Sarhoşluk hissi duyabilir, sabit kalamama ve bayılacakmış duygusuna kapılabilir.

Vücut sistemindeki dengenin korunması amacıyla şu üç sistemin rol oynadığını söylemek mümkündür.

Sürekli Baş Dönmesinde İç kulaktaki denge sistemi: Denge sistemi, iç kulakta bulunan üç adet yarım daire kanalları ve daire kanallarının uçlarında bulunan iki küçük torbadan oluşmaktadır ve içinde bir sıvı bulunmaktadır. Vücudumuzun çok ufak bir hareketinde bile bu kanallar da hareket eder. Hızla giderken ve aniden yönünü değiştiren bir aracın içinde ters tarafa savrulan yolcu gibi bu kanalların içinde yer alan sıvı da tam tersi tarafa hareket eder. Bu bölgedeki duyu hücreleri bu hareketle değişen sıvı basıncını fark eder ve beyin ile beyinciğe giden sinirsel bir ikaz oluşturur. Buradaki işlemlerin ardından denge sağlanmış olur.

Görmeyle sağlanan denge: Gözden hareket ederek beyinde görme olgusunu kazandıran merkeze kadar dayanan ve aralarda bir dizi sinirsel yoldan meydana gelen, görme yoluyla dengenin sağlanmasına yardımcı olur.

Kas-iskelet sistemiyle sağlanan denge: Eklem, kas ve tendonlarda yer alan özelleşmiş reseptörler ve bu reseptörlerin meydana getirdiği sinirsel ikazı merkezi sinir sistemine gönderen sinir yollarından oluşur. Bu reseptörler dengeyi koruyabilmek için hangi kasın kasılması gerektiğin ve eklemlerin nasıl bir harekette davranması hususunda rolleri belirler.

Bahsettiğimiz üç maddeden bir veya daha fazlasında sıkıntı çıktıysa sürekli baş dönmesi görülür.

Baş Pozisyonuna Bağlı Vertigo: Ani bir baş dönmesi problemleridir Belli baş pozisyonlarında ortaya çıkarı. Toplum arasında görülme sıklığı yüz binde on yedidir. Baş dönmesi kısa sürelidir. Bununla birlikte anormal göz hareketleri fark edilebilir. Göz bebekleri istem dışı hareketlerde bulunur. Bu hareketler ritmiktir. Çınlama veya başka şikâyetler gelmemekle birlikte işitme duyusunda bir sıkıntı yoktur. Tedavileri gayet başarılı geçen bu operasyonlar birer hafta arayla uygulanmak suretiyle yüzde doksanlara varan başarı gösterirler. Bu uygulamaya Epley manevrası denir.

İç Kulak Tansiyonu (Menier Hastalığı): Aşırı tuz tüketimi, stres ve gebelik gibi değişik tetikleyici faktörler mevcuttur. Her yaş tipinde görülebilen iç kulak tansiyonu özellikle 40-60 yaş arası bireylerde daha sık karşılaşılır. Hastalık genelde tek kulakta görülse de her 4 hastadan birinde çift kulakta da görülebilmektedir.

Hasta ile ilgili başvurulan hekimin birtakım testler ile hastalığın tanısını koymaya çalışır. Bu kapsamda hangi testleri yapacağı hususu hastanın yaşına, cinsiyetine, sürekli baş dönmelerin zamanlamasına ne kadar sürdüğüne, tipik özelliğine ve ek şikâyetlerin ne olduğuna, hastalıkların bulunup bulunmamasına göre değişiklik gösterir. Hekim kulak muayenesi ve nörolojik muayene ile sorunun kulakta mı yoksa beyinde mi bunu tespit etmeye çalışır. Yüksek tansiyondan kaynaklı bir baş dönmesi mi bunun sonucunu öğrenebilmek için tansiyon ölçümü yapılır. Kulak ile ilgili bir sorun ihtimaline karşılık işitme testi yapılır ve iç kulakla ilgili denge testine tabi tutulur. Nörolojik bir etki düşünülüyorsa sinir sisteminde meydana gelebilecek bir sorun üzerinde yoğunlaşılır ve EEG, Bilgisayarlı Tomografi veya MR çekilir ya da kalp-damar problemi hakkında bir şüphe varsa EKG ve Ekokardiyografi yapılır. Bu işlemlerin sonucunda da bir bulgu yoksa hastaya Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzmanına ya da bir psikiyatri uzmanına yönlendirilir.

Sürekli baş dönmesinin sebebi ne ise tedavi yolları için bu hastalık tedavisi üzerine gidilir. Daha çok genel tedavi yolları denenir. Bunları şöyle sıralayabiliriz.